ÖFKE NEDİR ?
Öfke normal, insani ve doğal bir duygudur veya daha doğrusu duygusal bir tepkidir. Ayrıca
öfke bir çeşit çok güçlü memnuniyetsizlik hissidir. Bu his gerçek ya da hayali bir zarar görme sonucunda meydana gelir. Bu hisse cezalandırma ve intikam alma dürtüleri de eşlik eder.
Öfke öyle bir duygusal durumdur ki, hafif kızgınlıktan yoğun hiddete kadar uzar.öfke çok yoğun negatif bir duygudur. Birey saldırıya uğradığında, bir şeyden yoksun bırakıldığında, engellendiğinde, kısıtlandığında, tehdit edildiğinde vb. durumlarda öfke denilen olumsuz duyguya kapılır.
Bu duyguyu kontrol altında tutmak çok önemlidir. Genelde öfke gerçekleşmemiş bencil isteklere, hoş olmayan sonuçlara, hayata geçmemiş beklentilere ve karşılanmayan ihtiyaçlara duygular aracılığıyla verilen bir tepkidir.Öfke tetiklenince başka olumsuz duyguları da harekete geçirir. Örneğin nefret, intikam, kıskançlık, öç alma vb. duygular ortaya çıkar.
ÖFKE KONTROLÜ
Öfke duygusunu doğru, yerinde ve sağlıklı bir şekilde ifade edebilme becerisine öfke kontrolü denir. Öfke kontrolünde temel amaç bireyin öfkesini kendine ve çevredekilere zarar vermeden, saldırganlık ve şiddet içermeden bir şekilde ifade etmesidir.
Kontrolsüz öfke gücü, güç değildir çünkü yıkıcı, zararlı ve tüketicidir. Oysa öfke gücü kontrol altına alınınca yapıcı ve onarıcı bir biçimde kullanılabilir ve güce güç katabilir.
Çocuklukta yaşanan kötü olaylar, yaşam koşulları ve çocuk üzerinde uygulanan yanlış tutumlar kişide öfke kontrolünü negatif yönde etkiler. Öfkeyi kontrol etme yetisi çocukken oluşmalıdır. Öfkesini kontrol edemeyen insanlarda mutluluk hormonu olan seratonin salgısı kısıtlı olur.
Uyguladığımız teknikler sayesinde birey bilinçaltı duygu ve dürtüleriyle ilgili içgörü kazanmakta, bilinçaltında yatan değersizlik, suçluluk ,yetersizlik vb. duyguları fark etmekte ve onlardan arınmaktadır.
7 ADIMDA ÖFKE KONTROLÜ
Sadece yedi adım da öfkeyi kontrol altına alabilirsiniz:
Birinci Adım: Öfke gelmeye başladığında hemen nefes tekniği uygula. Nefesini alırken karnını şişir ve verirken karnını içeri çek, tüm dikkatini buna ver. Böylece öfke duygusu azalmaya başlayacak. Odağını nefese yöneltmen seni öfkelendiren konudan uzaklaştıracak ve dinginlik gelecek.
İkinci Adım: Bir şeylere öfkelendiysen, karşıdaki insan seni kızdırdıysa bunu doğal bir şekilde ifade et. Öfkeyi ifade etmek sağlıklı bir tutumdur. İfade gücüyle karşındaki kişinin anlayış göstermesini sağlayabilirsin. İletişim kurmak öfkeyle baş edebilmekte önemli bir aşamadır.
Üçüncü Adım: Eğer ki öfke duygusu geliyorsa sen gülümsemeye başla. Beyin ve yüzdeki sinirler bağlantılıdır, sen gülümseyince beyne giden mesaj farklı olacak ve öfken yatışmaya başlayacak.
Dördüncü Adım: Öfke sebebi her ne olursa olsun bu durumun kalıcı olmadığının farkında ol. Düşünmeden söylenen bir sözün ya da yapılan bir davranışın sana pişmanlık ya da suçluluk duygusunu yaşatmasına izin verme. Öfke gelirken, ‘öfkeyi kontrol ediyorum ve ona izin vermiyorum’ de.
Beşinci Adım: Öfke etkisi altındayken söylenen sözlerin ya da yapılan davranışların uzun yada kısa zamanda dönecek etkilerini kestirebilmelisin. Sezgilerin uyanık olmalıdır ve travma yaratacak davranışlar kontrol altına alınmalıdır.
Altıncı Adım: Seni öfkelendiren bir insanın yanındayken ya da bir ortamdayken orada uzun süre bulunma. Hemen orayı terk et, gitmen gerektiğini söyle. Ortamı değiştir ve camı aç. Temiz havayı içine çek. Öfke gelmeye başladığında zekice davran ve problem gelmeden onu çöz.
Yedinci Adım: Kendi bünyende öfkeli bir yapın varsa bunu kişilere ifade et. Bunun için önlemleri al ve kusura bakmamalarını ilet. Böylece karşılıklı anlayış gerçekleşecek.
Bu yedi adımı uygulayarak öfke patlamalarını önleyebilirsin.
Öfkeli bir yapın varsa bunu bahane olarak kullanmamalısın.
Bir çok kişi öfkesini kontrol etme olarak bastırmayı tercih ediyor, bu doğru bir yaklaşım değildir. Öfkenin bastırılması depresyona sebep olur.
Öfkenin doğru şekilde ifade edilmemesi, bastırılması bünyeyi her yönden zarara uğratır. Duygusal gerginlik, zihinsel ve fiziksel rahatsızlıklar yaratır. Sosyal ilişkilerde problemler ve olumsuz sonuçlar yaşanır.
Zihinsel düzeyde bunlar uykusuzluk, unutkanlık, konsantrasyon bozukluğu, dikkatsizlik ve düşük performans gibi sorunlardır. Fiziksel düzeyde diyabet, artrit, baş, sırt, boyun ağrıları, yüksek tansiyon, solunum, sinir, miğde, böbrek, cilt, dolaşım ve üreme rahatsızlıklarıdır.
Davranışlar düzeyde huzursuzluk, alkolizm, acelecilik, ilaç, sigara ve yemek bağımlılığı gibi sorunlardır.
Bazıları bu tür sorunlar yaşanmasın diye: “Öfkenizi boşaltın” diyorlar.Birçok insan bu tavsiyeye uyarak öfkeyi boşaltmaktan yana davranır.Fakat öfke boşaltılırsa kızgınlık artmaya başlar ve saldırgan davranışlara neden olur. Bu durumda öfke sorunu çözülmez aksine şiddet devreye girer.
SAĞLIKLI ÖFKE UYGUN BİR BİÇİMDE İFADE EDİLEN ÖFKEDİR.
SAĞLIKSIZ ÖFKE YIKICI EYLEMLERE NEDEN OLAN ÖFKEDİR.
ÖFKEYİ DÖNÜŞTÜREN İPUÇLARI
Birinci İpucu: Öfkenin dönüşmesinde önemli olan şey öfkeyi ifade etmektir.Öfkeyi ifade ederek boşaltmak gerekir ama onu başka bir insanın üzerine boşaltınca bütünüyle ifade edilemez, çünkü karşıdaki insan tepki verir.Bu nedenle en etkili yöntem öfkeyi suya ifade etmektir. Eğer öfkeliysen suyu aç,yüzünü yıka ve söylemek istediklerini akan suya söyle. Veya duşun altına gir ve öfkeni bütünüyle ifade et. Bir havuza atla, suyu yumrukla ve tekmele.
Bir nehre, göle veya denize gir ve hızla yüzmeye başla.Tüm öfkeni hızla yüzerek tüket, suyun altında bağır, suyu ısır, suyu döv ve sudan intikamını al. Tüm öfken boşalacak ve rahatlayacaksın – dönüşmüş ve yenilenmiş hissedeceksin.
İkinci İpucu:Sabah uyandın ve öfkelisin. Ne yapacaksın? Yataktayken karın nefesine başlayacaksın. Bir canlanma oluşacak, o zaman yataktan kalk, camı aç ve ayakta tam nefes uygula. Sonra çömelip kalkmaya başla.
Nefes verirken çömel, alırken doğrul. Çömelirken ağızdan “haaa” sesiyle nefesini ver ve öfkeyi dışarı at, öfkeyi kus. Bacakların tutmaz olana kadar çömel ve kalk. Artık kasların yorulup doğrulmana izin vermeyince de yere yat ve huzuru hisset.
Bir bütünlük ve uyum hissedeceksin. Öfke kaybolacak. Beden aktif bir şekilde çalıştığında zihin çalışmayı durdurur ve duygular yatışır.
Üçüncü İpucu: Eğer aklına seni kızdıran bir olay geliyorsa, öfkeyi bastırma. Rahat bir şekilde otur ya da yere yat ve nefes alırken tüm vücudunu var gücünle ger. Sonra nefesi ağızdan vererek tamamen gevşe ve gerginliği at.
Bunu vücudun ısınana ve terleyene kadar yap.öfke ve kızgınlık dönüşerek kaybolacak. Bedenin bu şekilde ısınması zihinsel kalıpların erimesine neden olacak. Kalıplar eriyecek, anılar silinecek ve öfke seni rahatsız etmeyecek.
Dördüncü İpucu: Öfkeyi hiçbir şekilde ifade edemeyen insanlar var. Onlar kanser olur. Öfkelenince ayağa kalk ve hareket et – sakın hareketsiz kalma. Zıpla veya yerinde koş. Zıplarken burnundan derin nefes al ve yere indiğinde sesli nefes ver. Zıpladıktan sonra yere indiğinde devamında hızla çömelebilirsin, sonra kalkarken devamında zıplayabilirsin. Bu, hareketin etkisini arttıracaktır. Bu en etkili harekettir çünkü kutup arasında gidip geliyorsun: Yükseliyorsun ve iniyorsun.
